OSB, of Oriented Strand Board, is een type plaatmateriaal dat wordt samengesteld uit verschillende lagen houtschilfers van een vooraf bepaalde vorm en dikte, die met een bindmiddel aan elkaar zijn gehecht. Dit materiaal wordt veel gebruikt in de bouw vanwege zijn sterkte, duurzaamheid en kostenefficiëntie.
Beschrijving
In het Nederlands wordt OSB vaak omschreven als een "plaat gemaakt van gerichte houtschilfers". De schilfers (strands) in de buitenlagen zijn evenwijdig aan de lengte van de plaat gericht, terwijl die van de binnenlaag willekeurig gestrooid of dwars op de lengterichting zijn gericht. OSB onderscheidt zich van zijn voorloper, waferboard, doordat de schilfers in waferboard niet gericht zijn.
Voordelen van OSB ten opzichte van Multiplex
- Kosten: Dikke, afrolbare stammen worden steeds schaarser en duurder. Multiplex vereist tweemaal zoveel energie voor de fabricage als OSB.
- Efficiëntie: Het productieproces van multiplex heeft een relatief laag rendement (30-35%) in vergelijking met OSB (80-90%). Een hoger rendement betekent dat meer plaatmateriaal uit een bepaalde hoeveelheid hout kan worden geproduceerd, wat ecologisch voordeliger is.
- Toepassingen: OSB wordt steeds vaker gebruikt als ondervloer voor lamelparket en vervangt daardoor de traditionele multiplexplaat.
Kwaliteiten
Volgens de norm NEN-EN 300 zijn er verschillende klassen OSB, elk geschikt voor specifieke toepassingen:
- OSB/1: Voor algemeen gebruik in droge omstandigheden, vooral decoratieve toepassingen.
- OSB/2: Voor lastdragende constructies in droge omstandigheden.
- OSB/3: Voor lastdragende constructies in vochtige omstandigheden.
- OSB/4: Voor zware lastdragende constructies in droge of vochtige omstandigheden.
Vooral OSB/2 en OSB/3 worden op de Belgische markt verkocht.
Milieu-aspecten
OSB-platen worden gemaakt van dunningshout en bij de productie komt nauwelijks afval vrij. Het weinige afval dat ontstaat, wordt gebruikt als brandstof of in de tuinbouw. Terwijl spaanplaten 7 tot 9% lijm bevatten, gebruikt OSB door de grotere schilfers minder lijm. De meeste OSB-platen voldoen aan de E1-norm voor formaldehyde-uitstoot, met waarden tussen 6,5 en 8 mg/100g volgens de EN 120-norm.
Geschiedenis
- 1949: In Canada experimenteert D'Arcy Clark met het verminderen van lijmgebruik bij spaanplaatproductie door grotere spanen te gebruiken.
- 1950: Eerste proeffabriek produceert waferboard-platen van 122 bij 122 cm.
- 1955: Eerste commerciële waferboard-productie-eenheid wordt opgestart.
- 1981: Nieuwe technologieën leiden tot de ontwikkeling van OSB-platen in de Verenigde Staten.
- 1985: Eerste Europese OSB-fabriek (Sterling board) opent in Schotland.
- 1986: Eerste OSB-fabriek op het Europese vasteland opent in Frankrijk.
- 1992-1996: OSB-productie groeit aanzienlijk in Noord-Amerika en Europa.
OSB versus Underlayment Platen
OSB
OSB is samengesteld uit verschillende lagen houtschilfers en wordt voornamelijk gebruikt voor constructieve toepassingen zoals dak-, vloer- of wandconstructies. Het is sterk, licht en duurzaam. OSB/3 is beter bestand tegen vocht en geschikt voor beperkte vochtige omstandigheden en beschut buitengebruik.
Underlayment
Underlayment is een constructieplaat die vaak wordt gebruikt voor zichtwerk vanwege het esthetische uiterlijk. Er zijn verschillende soorten Underlayment, zoals Pellos Underlayment (hoge kwaliteit) en Elliottis Pine Underlayment (voordelig).
Kenmerk | OSB | Underlayment |
---|---|---|
Samenstelling | Gelaagde houtschilfers | Verschillende soorten, vaak meer esthetisch |
Gebruik | Constructief gebruik, dak-, vloer-, wandconstructies | Zichtwerk, diverse constructies |
Vochtbestendigheid | OSB/3 geschikt voor beperkte vochtige omstandigheden | Afhankelijk van het type, minder vochtbestendig |
Sterkte | Zeer sterk, geschikt voor constructie | Even sterk als OSB |
Kosten | Over het algemeen goedkoper | Duurder vanwege het uiterlijk |
Toepassingen van OSB
OSB wordt veel gebruikt in de bouw vanwege zijn veelzijdigheid en sterkte. Enkele toepassingen zijn:
- Dakconstructies: OSB is sterk en stabiel, ideaal voor dakbedekking.
- Vloerconstructies: OSB wordt vaak gebruikt als ondervloer voor laminaat of parket.
- Wandconstructies: OSB biedt structurele integriteit voor binnen- en buitenmuren.
- Meubelbouw: Hoewel minder gebruikelijk, kan OSB worden gebruikt voor robuuste meubels.
Conclusie
OSB is een veelzijdig, sterk en kostenefficiënt plaatmateriaal dat veel voordelen biedt ten opzichte van traditionele multiplexplaten. Het hoge rendement van de productie, de lagere kosten en de milieuvriendelijke eigenschappen maken OSB een aantrekkelijke keuze voor een breed scala aan bouw- en constructietoepassingen. Hoewel het uiterlijk minder geschikt is voor zichtwerk, biedt OSB uitstekende prestaties voor constructieve toepassingen.